การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 4 หรือ Industry 4.0 เป็นหนึ่งในนโยบายของ Thailand 4.0   ที่มีเป้าหมายเปลี่ยนสถานะของประเทศไทย ให้กลายเป็น “ประเทศพัฒนาแล้ว” และในวารสารสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ทำเนียบรัฐบาล ได้ระบุว่า “ Thailand 4.0 เปรียบดังเข็มทิศขนาดใหญ่ที่จะนำพาประเทศให้พัฒนาเทียบเท่าประเทศอื่น ๆ ที่พัฒนาแล้ว ได้อย่างสมภาคภูมิ”

              โดย Industry 4.0 เป็นการเปลี่ยนแปลงภาคอุตสาหกรรมการผลิต ด้วยการนำนวัตกรรมและเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ อีกทั้งยังเป็นตัวนำสำหรับใช้ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ที่แตกต่างจากอุตสาหกรรมในยุคก่อน ๆ ที่มุ่งเน้นพัฒนาผลิตภัณฑ์เป็นหลัก ดังนั้น Industry 4.0 จึงนับว่าเป็นการก้าวสู่ยุคเทคโนโลยีที่มีความสำคัญ และมีอิทธิพลที่เหนือกว่า เพราะไม่เพียงแต่อุตสาหกรรมการผลิต พนักงานในโรงงาน ผู้ประกอบการ และทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเท่านั้น ที่จะได้รับผลของการเปลี่ยนแปลง แต่ยังรวมไปถึงภาคธุรกิจต่าง ๆ และอุตสาหกรรมโลจิสติกส์ด้วย ที่จะต้องวางกลยุทธ์ใหม่ เพื่อรองรับความต้องการของลูกค้าที่เน้นความสะดวกและรวดเร็ว

              ดังนั้นเพื่อให้ Industry 4.0 มีความสมบูรณ์แบบอย่างแท้จริง และเป็นรากฐานที่มั่นคง พร้อมที่จะส่งไม้ต่อไปยัง Industry 5.0 สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ร่วมกับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) และสถาบันนวัตกรรมเพื่ออุตสาหกรรม ภายใต้การสนับสนุนของกองทุนพัฒนาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม รวมไปถึงอีกหลากหลายองค์กรในอุตสาหกรรมการผลิต ได้ร่วมกันคิดค้นดัชนีสำหรับชี้วัดความพร้อมของอุตสาหกรรมไทย หรือ Thailand i4.0 ขึ้น เพื่อใช้เป็นมาตรฐานสำหรับการระบุความพร้อมของอุตสาหกรรมไทยในปัจจุบัน ช่วยให้การเข้าสู่ Industry 4.0 มีความเหมาะสม เป็นระบบ และมีขั้นตอน

ทำความรู้จักดัชนี Thailand i4.0 มาตรฐานสำหรับอุตสาหกรรมการผลิต

              ดัชนี Thailand i4.0 เป็นแพลตฟอร์มที่คิดค้นขึ้นมา เพื่อชี้วัดความพร้อมของโรงงานอุตสาหกรรมการผลิตในยุค Industry 4.0 เป็นกระบวนการที่ใช้สำหรับประเมินศักยภาพความพร้อมของโรงงาน และผู้ประกอบการ รวมไปถึงบริษัทที่เกี่ยวข้อง ด้วยวิธีการจัดลำดับการปรับเปลี่ยนโรงงานอย่างเหมาะสมในแต่ละด้าน ช่วยตอบโจทย์ให้ผู้ประกอบการมีความเข้าใจว่า ควรเริ่มต้นปรับเปลี่ยนกระบวนการดำเนินงานอย่างไร ควรเลือกโซลูชันใดมาประยุกต์ใช้ หรือควรเลือกผู้รับเหมาระบบ System Integrator (SI) อย่างไร

              จึงเรียกได้ว่า แพลตฟอร์ม Thailand i4.0 ช่วยตอบสนองความต้องการของผู้ประกอบการได้อย่างครบถ้วนและตรงประเด็น เตรียมความพร้อมให้โรงงานสามารถพัฒนาศักยภาพเพื่อก้าวไปสู่ Industry 4.0 ได้ โดยดัชนีชี้วัดความพร้อมของอุตสาหกรรมนี้ เป็นที่นิยมใช้ในหลายประเทศทั่วโลก อย่างในประเทศเยอรมนี ซึ่งมีดัชนีที่ชื่อ Industry 4.0 Readiness และประเทศสิงคโปร์ มีดัชนี Smart Industry Readiness Index (SIRI)

              และด้วยในแต่ละประเทศล้วนมีนโยบายขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมที่แตกต่างกัน จึงจำเป็นต้องมีดัชนีชี้วัดความพร้อมของอุตสาหกรรมเป็นของตัวเอง ไม่สามารถนำมาใช้ด้วยกันได้ เพื่อให้มีความเหมาะสมและสอดคล้องของอุตสาหกรรมในแต่ละประเทศ และข้อดีที่ประเทศไทยมีดัชนี Thailand i4.0 เป็นของตัวเองคือ ผู้ประกอบไม่ต้องพึ่งพาการประเมินศักยภาพจากแพลตฟอร์มของประเทศอื่น และผู้ประกอบการไม่ต้องใช้บริการผู้รับเหมาระบบจากต่างประเทศ อีกทั้งยังไม่ต้องกังวลเรื่องข้อมูลรั่วไหล และประเด็นสำคัญคือ ก่อให้เกิดอาชีพใหม่อย่างผู้รับเหมาระบบ ลดอัตราการว่างงาน และเพิ่มเงินหมุนเวียนภายในประเทศ ซึ่งจะช่วยให้เศรษฐกิจดีขึ้นได้

เข้าสู่ยุค Industry 4.0 ด้วย 6 แนวทางการพัฒนาจากดัชนี Thailand i4.0

              ดัชนี Thailand i4.0 ช่วยยกระดับให้แก่ผู้ประกอบการ และโรงงานอุตสาหกรรมให้มีมาตรฐานที่สูงขึ้น โดยผู้ประกอบการจะได้ทราบว่า ควรปรับเปลี่ยน หรือปรับปรุงองค์กรในด้านใด และจะต้องปรับปรุงอะไรบ้างเพื่อให้องค์กรได้เปลี่ยนเป็นโรงงานอุตสาหกรรมในยุค Industry 4.0 อย่างแท้จริง โดยสามารถแบ่งแนวทางการพัฒนาองค์กรเป็น 6 แนวทางดังนี้

1. Technology เชื่อมต่อทุกภาคส่วนในองค์กรด้วยเทคโนโลยี ตั้งแต่กระบวนการผลิตที่ใช้ระบบอัตโนมัติอย่างเต็มรูปแบบ การควบคุมการผลิต และการจัดการสถานที่
2. Smart Operation การบริหารการผลิตด้วยระบบประมวลผลอันทันสมัย พร้อมการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก เพื่อให้องค์กรสามารถดำเนินงานไปในทิศทางเดียวกันได้
3. IT System & Data Transaction มีโครงสร้างพื้นฐานทางดิจิทัล เพื่อเชื่อมต่อทุกกระบวนการดำเนินงานให้เป็นหนึ่งเดียว ด้วยการบริหารแบบพีระมิด ที่มียอดพีระมิดเป็นชั้นสำหรับวางแผน และกระจายลงสู่ชั้นต่อ ๆ ไป
4. Market & Customers มีฐานข้อมูลขนาดใหญ่ และระบบสำหรับการประเมินพฤติกรรมของลูกค้า รวมไปถึงการวิเคราะห์สถานการณ์ทางการตลาด ตรวจสอบความพึงพอใจของลูกค้า และกำหนดกลยุทธ์สำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์
5. Strategy & Organization การวางแผนและกำหนดกลยุทธ์ เพื่อนำพาองค์กรไปสู่ Industry 4.0 ผ่านวิสัยทัศน์ของผู้บริหาร รวมไปถึงความร่วมมือจากพันธมิตรองค์กรต่าง ๆ
6. Human Capital เพิ่มขีดความสามารถของพนักงานด้วยการจัดฝึกอบรมทักษะใหม่ ๆ ให้การศึกษาแก่พนักงาน และมอบสวัสดิการที่เหมาะสมสำหรับพนักงาน

โซลูชันอัจฉริยะเพื่ออุตสาหกรรมการผลิต สู่การเป็นผู้นำในเวทีสากล

นอกจากดัชนี Thailand i4.0 จะช่วยให้ผู้ประกอบการมีองค์ความรู้เพื่อนำพาองค์กรไปสู่ Industry 4.0 แล้ว ยังมีเทคโนโลยีและโซลูชันตัวช่วยอัจฉริยะ ที่ช่วยอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ประกอบการ และช่วยให้การลงทุนปรับเปลี่ยนองค์กรให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น

1. แพลตฟอร์มเพื่อการผลิต เป็นโซลูชันที่ใช้สำหรับภาคอุตสาหกรรมการผลิต ด้วยกระบวนการเก็บข้อมูล IoT ของอุปกรณ์ และเครื่องจักรภายในอุตสาหกรรม มาแสดงไว้บนแพลตฟอร์มผ่านเทคโนโลยีการสื่อสาร 5G ที่มีความเร็วสูง เพื่อวัตถุประสงค์ในการนำข้อมูลไปวิเคราะห์เชิงลึกด้วยระบบ AI นำไปสู่บทสรุปของฐานข้อมูลใหม่ ที่จะช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถใช้เพื่อการตัดสินใจทางธุรกิจได้รวดเร็วมากขึ้น อีกทั้งช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถปรับปรุงแก้ไขสายงานผลิตให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นด้วย
2. 5G เพื่อโครงสร้างพื้นฐานทางดิจิทัล โครงสร้างพื้นฐานทางดิจิทัลที่สร้างขึ้นภายใต้การเชื่อมต่อผ่านเทคโนโลยีการสื่อสาร 5G จะช่วยเพิ่มศักยภาพ และขีดความสามารถใหม่ ให้กับทุกโซลูชันที่ใช้งานภายในอุตสาหกรรมการผลิต ด้วยคุณสมบัติของ 5G ที่มีความโดดเด่นด้านแบนด์วิดท์ สามารถรับ-ส่งข้อมูลได้ในปริมาณมาก ด้วยความเร็วสูง แต่มีค่าความหน่วงต่ำ รองรับการทำงานที่ต้องควบคุมอุปกรณ์ และเครื่องจักรในระยะไกล สามารถเชื่อมต่อการใช้งานได้จำนวนมาก อีกทั้งยังสนับสนุนการทำงานของระบบ IoT ให้มีความแม่นยำ และสามารถทำงานได้อย่างเต็มศักยภาพ
3. สายการผลิตอัจฉริยะ ด้วยประสิทธิภาพและศักยภาพของเทคโนโลยีการสื่อสาร 5G จะช่วยให้อุตสาหกรรมการผลิตสามารถนำหุ่นยนต์ ระบบอัตโนมัติ เซนเซอร์ IoT และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับสายการผลิตมาใช้งานพร้อมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงเพิ่มความยืดหยุ่นและความคล่องตัวในการทำงานให้มากขึ้นได้
4. แอปพลิเคชันเพื่อควบคุมการทำงาน ด้วยคุณสมบัติใหม่ของเทคโนโลยีการสื่อสาร 5G จะช่วยสร้างสรรค์การทำงานรูปแบบใหม่ ด้วยการควบคุมระยะไกลผ่านแอปพลิเคชันที่มีโซลูชันสำหรับการใช้งานได้หลากหลาย เช่น การตรวจสอบระยะไกล การบำรุงรักษาระยะไกล การพัฒนาระบบระยะไกล และ การให้บริการทางไกล เป็นต้น

ด้วยการเติบโตอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีในยุคดิจิทัล ทำให้ความต้องการของกลุ่มลูกค้าเปลี่ยนแปลงไป หากผู้ประกอบการต้องการตอบโจทย์ และสร้างความพึงพอใจให้แก่ลูกค้า จะต้องเร่งศึกษาและทำความเข้าใจดัชนี Thailand i4.0 และนำพาองค์กรไปสู่ Industry 4.0 เพื่อเปิดโอกาสให้องค์กรได้มีเวทีสากลสำหรับการแข่งขัน และเพิ่มโอกาสในการขยายฐานลูกค้าทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ 

ส่วนการพัฒนาด้านเทคโนโลยีที่จะช่วยให้องค์กรไปสู่เป้าหมาย  ของการก้าวสู่ความเป็น Industry 4.0 ได้เร็วขึ้น AIS Business พร้อมสนับสนุนผู้ประกอบการด้วย เทคโนโลยีโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญ (5G | FWA | Cloud & Platform)  ที่สามารถต่อยอดสู่โซลูชันการผลิต และ ระบบอัตโนมัติอัจฉริยะ อาทิ 5G Infrastructure, 5G Factory Automation, Smart Digital Platform  โดยเทคโนโลยีเหล่านี้จะก่อให้เกิดโอกาสใหม่ ๆ สำหรับภาคการผลิต และช่วย Up-Skill และ Re-Skill  เสริมศักยภาพในการทำงาน ช่วยแก้ไขปัญหาและความท้าทายที่เกิดขึ้นได้

โดย AIS Business คือผู้ช่วยที่ตอบโจทย์ด้านการให้บริการเพื่อก้าวสู่ Smart Manufacturing ด้วยโครงข่ายอัจฉริยะ 5G ที่มีคลื่นมากที่สุดครอบคลุม 77 จังหวัดทั่วประเทศ พร้อมทีมงานผู้มีความเชี่ยวชาญ และเทคโนโลยีโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล รวมไปถึงแพลตฟอร์มจากพาร์ทเนอร์ระดับโลก  สนใจโซลูชันสำหรับภาพอุตสาหกรรมสามารถติดต่อทีมงาน AIS Business หรือศึกษารายละเอียดได้ที่ https://www.ais.th/business/enterprise/industries/manufacturing

วันที่เผยแพร่ 12 มีนาคม 2567

ข้อมูลอ้างอิง

• วารสารไทยคู่ฟ้า, “Thailand 4.0 ขับเคลื่อนอนาคตสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน”, From: https://spm.thaigov.go.th/FILEROOM/spm-thaigov/DRAWER004/GENERAL/DATA0000/00000368.PDF
• thindex, “Thailand i4.0 Index.”, From: https://www.thindex.or.th/
• salika, “Thailand i4.0 Index แพลตฟอร์มระดับชาติ ชี้วัดความพร้อมของไทยสู่อุตสาหกรรม 4.0”, From: https://www.salika.co/2023/05/23/thailand-i4-0-index-platform-to-thailand-4-0/
• ryt9, “เผยความสำเร็จในการผลักดันอุตสาหกรรมไทยก้าวสู้ 4.0 พร้อมเผยผลการสำรวจระดับความพร้อมอุตสาหกรรม 4.0 ของประเทศไทยปี 2566”, From: https://www.ryt9.com/s/prg/3476670#google_vignette