Open Data กับความท้าทายของเมืองอัจฉริยะในประเทศไทย

การพัฒนาเมืองอัจฉริยะหรือ Smart City ในประเทศไทย คือความพยายามในการใช้ ประโยชน์จาก เทคโนโลยี ข้อมูล และนวัตกรรมเพื่อปรับปรุงคุณภาพชีวิตในเมือง Smart City เพิ่มความยั่งยืน และขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจในเมือง โดยเป้าหมายคือการสร้างเมืองที่ชาญฉลาด มีเชื่อมต่อ กันอย่างมีประสิทธิภาพและครอบคลุม ซึ่งใช้ Digital Solutions เพื่อจัดการกับความท้าทาย ในเมือง และปรับปรุงความเป็นอยู่โดยรวมของผู้อยู่อาศัย โดยการบูรณาการของเทคโนโลยี ขั้นสูงต่างๆ เช่น Internet of Things (IoT) ปัญญาประดิษฐ์ (AI) การวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) และการประมวลผลแบบคลาวด์ (Cloud Computing) เป็นต้น เพื่อให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงของเมืองให้มีสภาพแวดล้อมที่มีประสิทธิภาพและน่าอยู่ประชากรของเมืองมีความสุข

โดยเมืองอัจฉริยะตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจ แห่งชาติฉบับที่ 12 และนโยบาย Thailand 4.0 ตามหลักที่สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล (DEPA) ได้กำหนดไว้ได้แบ่งการพัฒนาเมือง อัจฉริยะออกเป็น smart city 7 ด้าน คือ สิ่งแวดล้อมอัจฉริยะ (Smart Environment) การบริการภาครัฐอัจฉริยะ (Smart Governance) การเดินทางและขนส่งอัจฉริยะ (Smart Mobility) พลังงานอัจฉริยะ (Smart Energy) เศรษฐกิจอัจฉริยะ (Smart Economy) การดำรงชีวิตอัจฉริยะ (Smart Living) และพลเมืองอัจฉริยะ (Smart People)

ทั้งนี้การพัฒนาของ smart city thailand นั้นมีความท้าทายที่หลากหลาย หนึ่งในประเด็นของ ความท้าทายนั้นคือการเปิดข้อมูลภาครัฐ (Open Data) ซึ่งประเด็น ความท้าทายของการเปิด ข้อมูลภาครัฐนั้นมีหลายแง่มุมและอาจมีสาเหตุมาจากปัจจัยต่างๆ ดังนี้ :

1.การเข้าถึงข้อมูล (Information Access):

คือการทำให้มั่นใจว่าข้อมูลที่รวบรวมโดยหน่วยงานรัฐบาลและองค์กรอื่น ๆ สามารถเข้าถึงได้ง่าย สำหรับสาธารณะ การริเริ่ม Open Data มีเป้าหมายเพื่อให้ข้อมูลพร้อมใช้งานสำหรับสาธารณะ และการวิเคราะห์ อย่างไรก็ตาม อาจมีอุปสรรคทางเทคนิค การขาดรูปแบบมาตรฐาน หรือโครงสร้างพื้นฐานที่จำกัดสำหรับการแบ่งปันข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพ

2.คุณภาพและมาตรฐานของข้อมูล (Data Quality and Standards):

การตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานของข้อมูลเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพ ความไม่สอดคล้องกัน ข้อผิดพลาด หรือชุดข้อมูลที่ไม่สมบูรณ์อาจขัดขวางประโยชน์ของ Open Data การบรรลุคุณภาพของข้อมูลต้องอาศัยวิธีการรวบรวมข้อมูลที่เป็นมาตรฐาน กระบวนการตรวจสอบความถูกต้อง และการบำรุงรักษาอย่างต่อเนื่อง

3.ความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัย (Data Privacy and Security):

การริเริ่มข้อมูลแบบเปิดต้องสร้างสมดุลระหว่างความต้องการความโปร่งใสกับความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัย ข้อมูลที่ละเอียดอ่อน เช่น ข้อมูลส่วนบุคคลหรือข้อมูลที่เป็นความลับของรัฐบาล ควรได้รับการปกป้องอย่างเหมาะสมเพื่อป้องกันการเข้าถึงโดยไม่ได้รับอนุญาตหรือการใช้ในทางที่ผิด

4.กรอบกฎหมายและนโยบาย (Legal and Policy Framework):

การพัฒนากรอบกฎหมายและนโยบายที่ชัดเจนเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการควบคุมการริเริ่มข้อมูลเปิด ประเด็นต่างๆ เช่น ความเป็นเจ้าของข้อมูล การอนุญาตสิทธิ์ สิทธิ์ในทรัพย์สินทางปัญญา และความรับผิด จำเป็นต้องได้รับการแก้ไขเพื่อส่งเสริมให้มีการแบ่งปันข้อมูล ในขณะเดียวกันก็ต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องด้วย

5.ความตระหนักและการสร้างขีดความสามารถ (Awareness and capacity building):

การส่งเสริมความตระหนักและการสร้างความสามารถระหว่างหน่วยงานภาครัฐ องค์กรเอกชน และสาธารณชน เป็นสิ่งสำคัญสำหรับการดำเนินการริเริ่ม Open Data ที่ประสบความสำเร็จ โปรแกรมการฝึกอบรม เวิร์กชอป และแคมเปญการรับรู้สามารถช่วยให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเข้าใจ ถึงประโยชน์ของ Open Data และเพิ่มพูนทักษะการจัดการข้อมูลของพวกเขา

6.วัฒนธรรมการทำงานร่วมกันและการแบ่งปันข้อมูล (Culture of Collaboration and Information Sharing):

การส่งเสริมวัฒนธรรมการทำงานร่วมกันและการแบ่งปันข้อมูลระหว่างผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่แตกต่างกันเป็นสิ่งสำคัญ การส่งเสริมให้หน่วยงานภาครัฐ หน่วยงานภาคเอกชน และสถาบันการศึกษา แบ่งปันข้อมูลและทำงานร่วมกันในโครงการสามารถนำไปสู่โซลูชั่น Smart City ที่ครอบคลุมและส่งผลกระทบมากขึ้น

ซึ่งการจัดการกับความท้าทายเหล่านี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากหน่วยงานรัฐบาล ผู้กำหนด นโยบาย นักเทคโนโลยี และภาคประชาชน เพื่อการก้าวข้ามผ่านอุปสรรคเหล่านี้ โดยประเทศไทย สามารถใช้ศักยภาพของ Open Data เพื่อขับเคลื่อนนวัตกรรม ปรับปรุงบริการสาธารณะ และยกระดับการพัฒนา smart city โดยรวมได้เป็นอย่างดี และนี่คือโอกาสสำคัญบางประการ:

1.การตัดสินใจที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (Data-Driven Decisions):

Open Data ให้ข้อมูลมากมายที่หน่วยงานรัฐบาล ธุรกิจ และประชาชนสามารถนำไปใช้ในการตัดสินใจ โดยมีข้อมูลประกอบด้วยการวิเคราะห์ และแสดงข้อมูลเป็นภาพ ผู้กำหนดนโยบาย สามารถรับข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับแนวโน้ม ของเมือง รูปแบบการจราจร การจัดสรร ทรัพยากร และการปรับปรุงบริการสาธารณะ ซึ่งนำไปสู่กระบวนการตัดสินใจ ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น

2.การมีส่วนร่วมของประชาชน (Public Participation):

ข้อมูลแบบเปิดช่วยให้ ประชาชนมีส่วนร่วมมากขึ้นและมีส่วนร่วม ในการพัฒนาและปรับปรุงโครงการริเริ่ม เมืองอัจฉริยะ โดยการทำให้ข้อมูลเข้าถึงได้ โดยสาธารณะ บุคคล กลุ่มชุมชน และองค์กรพัฒนาเอกชนสามารถ มีส่วนร่วมในการวางผังเมือง ระบุปัญหา เสนอแนวทางแก้ไข และติดตามความคืบหน้า ของโครงการ Smart City ได้

3.การเติบโตทางเศรษฐกิจและนวัตกรรม (Economic growth and Innovation):

Open Data ทำหน้าที่เป็นทรัพยากรอันมีค่า สำหรับผู้ประกอบการ สตาร์ทอัพและ ธุรกิจต่างๆ เพื่อพัฒนาโซลูชันและบริการ ที่เป็นนวัตกรรมใหม่ด้วยการเข้าถึง และวิเคราะห์ข้อมูล ธุรกิจสามารถระบุ โอกาสทางการตลาด สร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ และปรับปรุงข้อเสนอที่มีอยู่ ซึ่งจะเป็นการ กระตุ้นการเติบโตทางเศรษฐกิจและส่งเสริม ระบบนิเวศเมืองอัจฉริยะที่มีชีวิตชีวา

4.การปรับปรุงการให้บริการ (Service Improvements):

ข้อมูลแบบเปิดสามารถเพิ่ม ประสิทธิภาพการให้บริการสาธารณะใน เมืองอัจฉริยะ หน่วยงานของรัฐสามารถระบุจุด ที่ต้องปรับปรุง เพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการ ส่งมอบบริการ และตอบสนองความต้องการ ของพลเมืองได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยการ ทำให้ข้อมูลพร้อมใช้งาน ตัวอย่างเช่น สามารถใช้ข้อมูลการขนส่งตามเวลาจริงเพื่อ เพิ่มประสิทธิภาพการไหลของการจราจร และลดความแออัด ปรับปรุงประสบการณ์ การขนส่งโดยรวม

5.การทำงานร่วมกันและการเป็นหุ้นส่วน (Collaboration and Partnership):

Open Data สนับสนุนการทำงานร่วมกัน และการเป็นหุ้นส่วนระหว่างหน่วยงานภาครัฐ องค์กรเอกชน และสถาบันการศึกษา ด้วยการแบ่งปันข้อมูล ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย สามารถทำงานร่วมกันในโครงการวิจัย พัฒนาความคิดริเริ่มร่วมกัน และร่วมกันสร้าง โซลูชันที่เป็นนวัตกรรมใหม่แนวทาง การทำงานร่วมกันนี้ส่งเสริมแนวทางแบบ องค์รวมและบูรณาการมากขึ้นในการพัฒนา เมืองอัจฉริยะ

6.ความโปร่งใสและความรับผิดชอบ (Transparency and Accountability):

ข้อมูลเปิดส่งเสริมความโปร่งใสและความ รับผิดชอบในการดำเนินงานของรัฐบาล การทำให้ข้อมูลเข้าถึงได้ ประชาชนสามารถ ตรวจสอบประสิทธิภาพของบริการสาธารณะ ติดตามการใช้จ่ายของรัฐบาลและกำหนดให้ เจ้าหน้าที่รับผิดชอบต่อการกระทำของตน ความโปร่งใสนี้ส่งเสริมความไว้วางใจและ กระชับความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาล และประชาชน

ด้วยการใช้ประโยชน์จากโอกาสเหล่านี้ ประเทศไทยสามารถใช้ศักยภาพของข้อมูลเปิด (Open Data) เพื่อสร้าง thailand smart city ที่ชาญฉลาดขึ้น ยั่งยืนมากขึ้น และมีพลเมืองเป็นศูนย์กลาง สามารถนำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น การจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ และบริการสาธารณะที่ดีขึ้นสำหรับผู้อยู่อาศัย

คุณจิระวัฒน์ เอี้ยวฉาย ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ บริษัท ทรีนิตี้ รูทส์ จำกัด